Głupia, brudna a do tego stworzona tylko w celach kulinarnych – tak o świni myśli spora część ludzi. Okazuje się jednak, że bardzo mało wiemy o zwierzęciu żyjącym w pobliżu człowieka od kilku tysięcy lat.
Negatywny wizerunek
Sprawa wydaje się być prosta - jaka jest świnia wie każdy, pozornie niewiele jest równie nudnych, banalnych a zarazem znanych zwierząt. Stereotypy dotyczące świni tkwią w ludzkiej świadomości od tak dawna, że dziś niekiedy ciężko dociec skąd się wzięły. Zwierzęciem tym, tak naprawdę interesuje się stosunkowo niewiele osób a jeżeli już to czynią to zazwyczaj nie w celach poznawczych. Według nakazów religijnych dla części świata świnia jest zwierzęciem nieczystym i jako taka nie może być spożywana, ponadto samo określenie nieczysta budzi negatywne skojarzenia. Nie wiadomo czy owa nieczystość wywodzi się z kąpieli błotnych czy raczej a cech anatomicznych, niemniej Tora i Koran uznają to jako dogmat. Natomiast dla tej części ludzkości, która spożywa wieprzowinę, świnia zdaje się być tyle popularnym co i nudnym zwierzęciem gospodarskim. Trzymane w ciasnych kojcach zwierzęta nie budzą raczej sympatii, ani refleksji nad ich prawdziwą naturą.
Nie wiadomo skąd wziął się pogląd o głupocie świń, niemniej jest on równie powszechny jak obarczanie świni brzydkimi zachowaniami. Warunki utrzymania zwierząt gospodarskich często są dalekie od ideału, stąd świnie od lat uważa się za zwierzęta brudne, najczęściej umorusane błotem i własnymi odchodami. Podobne obserwacje dały zapewne początek wielkiej kariery słowa: świnia. Dziś funkcjonuje ono najczęściej jako obelga lub składnik mądrości ludowych. Za okupacji popularne było powiedzenie „tylko świnie siedzą w kinie, co bogatsze to w teatrze” jednoznacznie negatywnie określające ludzi nie bojkotujących kultury w niemieckich rękach. Dziś równie często można usłyszeć : „upić się jak świnia”, „chcesz być bogaty bądź siedem lat świnią” czy po prostu „zrobić komuś świństwo”.
Biologia czyli jak jest naprawdę
Świnia domowa pochodzi od dzika, którego udomowienie nastąpiło w Azji około 7 tysięcy lat temu, przy czym protoplastami świni jest kilka podgatunków dzika. Według brytyjskich archeologów pierwsze świnie do Europy dotarły ze Środkowego Wschodu, razem z rolnikami z epoki kamiennej, według różnych szacunków od 6800 do 4000 lat temu. Od tamtej pory na skutek wielowiekowej selekcji i uszlachetniania świnie zaczęły dość znacznie różnić się od dzików. Zmianie uległa nie tylko budowa ciała, ale także tryb życia (z nocnego na dzienny) oraz częstotliwość występowania rui i tempo wzrostu. Współcześnie hodowane świnie najczęściej w ciągu kilku miesięcy osiągają wielkość użytkową, chociaż są w stanie przeżyć ponad 12 lat. Zwierzęta te od wieków hoduje się dla mięsa, tłuszczu, skóry podrobów oraz szczeciny.
Tak wygląda słownikowa definicja świni, warto ją jednak uzupełnić o kilka szczegółów. Owa nieczystość świń, tak często im wypominana nie wynika wcale z wielkiego upodobania tych zwierząt do brudzenia się. Normalna temperatura tych zwierząt to 37,2° C, jednakże brak gruczołów potowych sprawia, że świnia nie może chronić się inaczej przed przegrzaniem – jak poprzez kąpiele błotne. Dzikim przodkom świni takie kąpiele pomagają ponadto pozbyć się dokuczliwych pasożytów skórnych. Co więcej dziki a także świnie utrzymywane w dużych zagrodach starannie wybierają swoje barłogi, utrzymując je z dala od miejsc wypróżniania się. A zatem wbrew pozorom można je uznać za zwierzęta czyste, niestety ciasne chlewy zupełnie uniemożliwiły takie zachowanie.
Lochy są troskliwymi matkami, a świnia o czym niewiele osób wie obdarzona jest doskonałym węchem, porównywalnym nawet z psim. Co więcej pod względem inteligencji świnia zdecydowanie góruje nad psem. Według naukowców świnia dysponuje intelektem porównywalnym do trzylatka, co zarazem stawia ją w czołówce świata zwierząt. Zwierzęta te widzą świat w kolorze, zdolne są do tworzenia skomplikowanych więzi emocjonalnych. Świnie obdarzone są także bardzo dobrą pamięcią oraz zdolnością abstrakcyjnego myślenia, oczywiście w pewnym, ograniczonym zakresie.
Zmiana wizerunku
Zarówno węch jak i inteligencja świń przyczynia się w ostatnich latach do zmiany jednoznacznie negatywnego wizerunku tego zwierzęcia. Coraz częściej słyszy się o świniach szkolonych do wykrywania narkotyków czy też do znajdowania trufli, z czym podobno radzą sobie lepiej niż psy. Niektóre niewielkie rasy, jak chociażby świnki wietnamskie ostatnio bywają trzymane jako tzw. pet’s czyli domowe zwierzątka do towarzystwa. Można je spotkać nie tylko w licznych mini-zoo ale coraz częściej jako jednego z ukochanych domowników ludzi mających dom z ogrodem.
Chińska mitologia postrzega świnie pozytywnie, przypisując im nawet patronat nad jednym z 12 lat w tradycyjnym kalendarzu. Łatwa do utrzymania, pogodna i łagodna, niewybredna i wdzięczna, często staje się ofiarą ludzkiej brutalności. Tora za zwierzęta godne spożywania traktuje tylko te o rozdzielonym kopycie i będące przeżuwaczami. Świnia nie spełnia tego ostatniego warunku, chociaż na dogmat religijny duży wpływ mogła mieć także bardziej prozaiczna sprawa. W gorącym klimacie mięso, a zwłaszcza wieprzowina szybko się psuje a jego spożycie może być groźne dla zdrowia. Ówczesny stan wiedzy sanitarno epidemiologicznej sprawiał, że łatwiej było wprowadzić religijny zakaz by uniknąć masowych zatruć.
Warto jeszcze wspomnieć o transplantologii. Anatomia świni jest łudząco podobna do ludzkiej – na tyle, że jest ona doskonałym zwierzęciem modelowym. To na świniach testowano szereg operacji i procedur medycznych, zanim zastosowano je u człowieka. Z tego doświadczenia pełnymi garściami czerpie współczesna transplantologia, kardiochirurgia itp. Co więcej budowa i wielkość niektórych świńskich organów jest na tyle podobna do ludzkich, że można je przeszczepić. Takich prób przeszczepów serca dokonywano także w Polsce. Na razie jednak nie jest to takie proste – problemem jest odpowiedź immunologiczna organizmu biorcy oraz nieco inny metabolizm świni. Naukowcy już jednak nad tym pracują, podobno w Wielkiej Brytanii wyhodowano już rasę świń na tyle przekształconych genetycznie, że ich organy będzie można wszczepiać ludziom. A zatem wbrew temu co dziś sądzimy być może świnie czeka droga do ludzkich serc i to zarówno dosłownie jak i w przenośni.
dedykacja dla Juli ♥
podsumowując:
Świnki to bardzo inteligentne stworzenia! *Zdjęcia prosiaczków w następnym wpisie :*
| 
